NT2 in Basiseducatie - Een Canon

Deze blog werd opgericht als creatieve verwerking van de portfolio-opdracht bij het leerpakket "Wat heb je op school geleerd?". J e vindt in deze blog tien verschillende  kernconcepten  terug die belangrijk zijn bij het aanleren van Nederlands aan anderstaligen. We richten ons hier specifiek op analfabeten en anders-analfabeten. Elders kan je ook onze  mening  over een canon terugvinden. Werkwijze Om alles te begrijpen lees je de blog best van onder naar boven. Wil je snel navigeren, dan klik je best links bovenaan. Onder labels kan je snel naar kernconcepten/mening. Belangrijk De materialen die we in deze blog gebruiken zijn authentiek en werden ontwikkeld door Sien of haar collega's van Open School Antwerpen. Ik stel ze nu tentoon ter voorbeeld, in het kader van de opleiding. Uiteraard mogen ze niet door derden gebruikt of gekopieerd worden.

Sien Persoonlijk vind ik een canon maar een beperkte toegevoegde waarde in het NT2-onderwijs aan (anders-)alfa cursisten. We hebben een opleidingsprofiel waarin staat wat we moeten geven. Ik vind dit voor de modules die ik geef heel duidelijk en goed opgebouwd. Ik gebruik het vaak als naslaginstrument en kan er ondertussen goed mee werken. Verder hebben wij op school verschillende vakgroepen die zorgen voor heel mooi en goed materiaal. Ze proberen een structuur te bedenken zodat het heel gemakkelijk is om alles snel terug te vinden. Ik denk dat ze hier momenteel al goed in slagen. Ik geloof ook dat het voor ons minder interessant is omdat we ons aanbod en materiaal sterk laten afhangen van de mensen die we tegenover ons hebben zitten. Daarom is het moeilijk om exact vast te leggen op voorhand wat er al dan niet gezien moet worden. Ik kan me voorstellen dat dit in het secundair en hoger onderwijs wel een meerwaarde is.  Yan Een canon voor NT2-alfa in Basiseducatie vind...

Een laatste kernconcept dat we zeer belangrijk vinden, zijn de taalhandelingen. Taalhandelingen zijn de concrete vaardigheden die je moet beheersen om in een bepaalde situatie goed te functioneren. Je moet bijvoorbeeld iemand (gepast) kunnen begroeten, inlichtingen kunnen vragen aan een loket, kunnen aangeven dat je ziek bent, afspraken maken,... Deze zaken worden doorheen elke module ingeoefend, elke les herhaald  en steeds verder uitgebreid. Bij CBE Open School Antwerpen hebben we een lijst gemaakt van alle taalhandelingen die we op 1.1 niveau aanbieden. We gaan deze taalhandelingen op verschillende manieren inoefenen. We beginnen vaak met het aanbieden van een foto. Vervolgens zijn er verschillende mogelijkheden. We luisteren naar een dialoog, kijken naar een film (de Nieuw Leven -soap - speciaal voor laaggeletterde anderstaligen - leent zich hier uitstekend toe), luisteren naar een lied of riedel ,... en dan beginnen de cursisten zelf te oefenen. Vaak...

In een vorig concept bespraken we het werken rond lees- en schrijfvoorwaarden. Een logisch vervolg is dan het technisch lezen en schrijven. Bij Open School Antwerpen maken we gebruik van basiswoorden. Deze basiswoorden hangen met prenten op in elke klas. Elk woord gaan we auditief en visueel analyseren, synthetiseren en discrimineren. Uiteindelijk gaan we ze motorisch inoefenen en ook stilaan beginnen lezen. We gebruiken de klanken die we kennen om ook andere woorden te gaan lezen. Hieronder enkele voorbeelden van oefeningen rond het allereerste basiswoord dat onze cursisten leren: "ik" Auditieve identificatie: klop op tafel als je ik hoor (voorleesblad educatieve) Visuele identificatie/discriminatie: omcirkel "ik" Motorische oefening: schrijf i, schrijf k Plak of schrijfblad: ik Visuele identificatie/discriminatie: omcirkel "i" Visuele identificatie/discriminatie: omcirkel "ik" We werken in lage m...

We geven allebei les aan de lagere modules. In deze modules zitten cursisten die nog niet kunnen lezen of schrijven. We leren hen dit stapsgewijs aan. Net zoals bij kinderen, verloopt dit proces zeer gefaseerd. Verschillende deelvaardigheden moeten worden aangeleerd voor men aan het echte werk (lezen/schrijven) kan beginnen. We oefenen op verschillende zaken: Auditieve en visuele discriminatie Discriminatie is het verschil kunnen zien (visueel) of horen (auditief) tussen de doelklank/woord en afleiders. Auditief oefenen we dit bijvoorbeeld door met juist (groen)- en fout (rood) kaartjes te werken. Horen ze hetzelfde, dan steken ze het groene kaartje op. Horen ze iets anders, dan steken ze het rode kaartje omhoog. Trouwens, dit is niet enkel een belangrijke vaardigheid voor het leren lezen, ook voor de uitspraak is het belangrijk om het verschil tussen klanken te horen. Visueel kunnen we bijvoorbeeld werken met werkbladen, zowel op letter als op woordniveau. Visuele dis...

Veel van onze cursisten kunnen niet lezen of schrijven. Een probleem, want onze maatschappij is zeer talig. Onze cursisten zijn vaak nog maar net in België. Ze moeten nog veel zaken in orde brengen. Hiervoor moeten zij vaak allerhande formulieren invullen. Denk maar aan het aanvragen van een crèche, een sociale woning of een gsm-abonnement. Veel van onze cursisten zijn hier echter absoluut niet toe in staat. Vaak kunnen ze hun eigen naam niet schrijven voor ze bij ons starten. Systematisch gaan we aan de slag. In eerste instantie leren ze hun naam of andere gegevens kopiëren. We voorzien kaartjes die ze steeds bij zich kunnen dragen. We leren hen vervolgens woordbeelden herkennen die ze vaak zullen tegenkomen. Woordbeelden herkennen (niveau: anders-analfabeten) In een laatste stap gaan we hen zelf formulieren laten invullen. In de beginmodules is dit nog heel beperkt. Het gaat dan over het invullen (kopiëren) van hun voornaam en naam, adres en telefoonnummer. Daarna ma...

Het begrijpen van instructies is heel belangrijk. We starten er al mee vanaf de eerste les. TPR of Total Physical Response is een goede manier om dit al vanaf de laagste modules te doen. Bij TPR leer je de taal al doende. In onderstaande video wordt dit geïllustreerd. In eerste instantie spreekt de cursist niet. Maar later kunnen ze de instructies aan elkaar geven. Het gaat overigens ook over het begrijpen van pictogrammen om bijvoorbeeld oefeningen te begrijpen of ervoor te zorgen dat ze goed sorteren (of hun voeten niet mogen wassen in het toilet 😉). Een voorbeeld van een mondelinge spreekoefening waarbij een cursist instructies geeft aan de andere. Ze controleren samen. Zoals je kunt zien in het filmpje gebruiken we een doos met alledaagse voorwerpen in. Zo oefenen we niet enkel het begrijpen van instructies in, maar ook woordenschat. Een voorbeeld van het geven van instructies met het digitaal bord.

Onze cursisten kunnen zich vaak wel redden in de maatschappij. Ze zoeken manieren om om te gaan met de informatie die op hen afkomt. Vaak hebben ze vrienden of een assistent die hen daarbij helpen. Zij vertalen brieven en sms'en en helpen hen met bijvoorbeeld het betalen van facturen en het afbellen of maken van afspraken. Toch loopt dit niet altijd goed. Als educatieve is het belangrijk om hen te helpen zelf afspraken te begrijpen en te maken. We beginnen hier al heel vroeg mee. We activeren de voorkennis van de cursisten aan de hand van een dialoog en situatieprent. Daarop bouwen we verder. Situatieprent - bellen voor een afspraak Situatieprent - afspraak in de agenda noteren We volgen hier een vaste volgorde. Eerst werken we receptief. We proberen gegevens te begrijpen uit dialogen. We reflecteren samen over woordenschat die aan bod komt. We maken hier oefeningen op, zowel schriftelijk als mondeling. Vervolgens gaan we over naar productie: zelf afsprak...

Heel erg belangrijk voor onze cursisten is het beleefd leren begroeten van iemand en het beantwoorden en zelf stellen van kennismakingsvragen. Vanaf les 1 oefenen we hier grondig op, ongeacht de module waarin de cursisten zitten. We gebruiken foto's om de voorkennis te activeren. Vervolgens gaan we door middel van dialogen, riedels of liedjes, voorbeelden geven. Zeker riedels en liedjes zijn zeer goed bruikbaar bij onze doelgroep vanwege de catchy deuntjes die goed beklijven. Klik hier om een voorbeeld van een riedel te beluisteren. Deze riedel behandelt 4 kennismakingsvragen: Hoe heet jij? Uit welk land kom je? Waar woon jij? Welke talen spreek jij? Nadat we een paar keer luisteren, gaan we kopiërend te werk. We ondersteunen door middel van prenten en streepjeszinnen op het bord. We oefenen deze grondig in. Dit kan meerdere lessen in beslag nemen en zal frequent herhaald moeten worden. Met kleine draaikaarten of ganzenborden oefenen we verder in....

De missie van de Centra voor Basiseducatie is het verhogen van de geletterdheid. Digitale geletterdheid is daar een belangrijk onderdeel van. Onze cursisten zijn vaak onvoldoende vaardig op dit gebied, wat bijvoorbeeld een invloed heeft op hun kansen op de arbeidsmarkt. Dat we dit belangrijk vinden, zien we terug in de sleutelcompetentie die we formuleren voor onze cursisten: omgaan met informatie- en communicatietechnologie. Dit kunnen we heel breed zien en zou terug moeten komen in bijna elke les. Wanneer men bijvoorbeeld werkt rond het maken van afspraken, dan kan men gebruik maken van de agenda op de gsm in plaats van een papieren versie. Ze kunnen oefenen op het afzeggen van een afspraak via sms (bijvoorbeeld: ik kom niet naar de les want ik ben ziek). Een ander voorbeeld is het digitaal invullen van (authentieke) formulieren of het opzoeken van openbaar vervoer gegevens. Veel van onze cursisten zijn op zoek naar een woning om te huren of te kopen. We geve...

Het ERK (Europees Referentie Kader) spreekt van domeinen. Taalactiviteiten vinden plaats binnen domeinen. Elke cursist heeft verschillende redenen om Nederlands te leren spreken. Deze redenen kaderen we in verschillende domeinen. Volgende domeinen worden door het ERK onderscheiden: Persoonlijk domein: waarin de betrokkene als privépersoon leeft, met aandacht voor het huiselijke leven met familie en vrienden en zich overgeeft aan individuele activiteiten zoals de opvoeding van kinderen, administratie van het gezin, zich wijden aan een hobby,... Publiek domein: waarin de betrokkene optreedt als lid van de samenleving in het algemeen, of van een bepaalde organisatie en zich bezighoudt met uiteenlopende transacties voor uiteenlopende doeleinden met een groep mensen of met onbekenden, zoals werk zoeken via een interimkantoor, met een vakman bellen voor problemen in het huis,... Professioneel domein: waarin de betrokkene zijn werk doet of beroep uitoefent Educatief domein: waarin de...